Sellýuloza efirlerinde ornuny paýlamagyň derňewi

Içindäki ornuň paýlanyşyny seljermeksellýuloza efirlerigidroksietiliň, karboksimetiliň, gidroksipropiliň ýa-da beýleki ornuny tutýanlaryň sellýuloza polimer zynjyry boýunça nädip we nirede paýlanýandygyny öwrenmegi öz içine alýar. Ornuny tutýanlaryň paýlanyşy, sellýuloza efirleriniň umumy häsiýetlerine we işleýşine, çözülişi, ýapyşyklygy we reaktiwligi ýaly faktorlara täsir edýär. Ine, ornuny paýlamagy seljermek üçin käbir usullar we pikirler:

1. .Adro magnit rezonansy (NMR) spektroskopiýa:
   • Usul: NMR spektroskopiýasy sellýuloza efirleriniň himiki gurluşyny düşündirmek üçin güýçli usuldyr. Polimer zynjyry boýunça ornuny tutýanlaryň paýlanyşy barada maglumat berip biler.
   • Derňew: NMR spektrini seljermek bilen, ornuny tutýanlaryň görnüşini we ýerleşişini, şeýle hem sellýuloza oňurgasyndaky belli bir ýerlerde çalyşma derejesini (DS) kesgitläp bolýar.
2. Infragyzyl (IR) spektroskopiýa:
   • Usul: sellýuloza efirlerinde bar bolan funksional toparlary seljermek üçin IR spektroskopiýasy ulanylyp bilner.
   • Derňew: IR spektrindäki ýörite siňdiriş zolaklary ornuny tutýanlaryň bardygyny görkezip biler. Mysal üçin, gidroksietiliň ýa-da karboksimetil toparlarynyň bardygyny häsiýetli pikler bilen kesgitläp bolýar.
3. Çalyşma derejesi (DS) kesgitlemek:
   • Usul: DS, sellýuloza efirlerindäki angidroglukoza birligine ortaça ornuny tutýanlaryň mukdar mukdarydyr. Köplenç himiki derňew arkaly kesgitlenýär.
   • Derňew: DS-ni kesgitlemek üçin titrlemek ýa-da hromatografiýa ýaly dürli himiki usullar ulanylyp bilner. Alnan DS bahalary çalyşmagyň umumy derejesi barada maglumat berýär, ýöne paýlanyşyny jikme-jik edip bilmez.
4. Molekulýar agram paýlanyşy:
   • Usul: Sellýuloza efirleriniň molekulýar agram paýlanyşyny kesgitlemek üçin jeliň geçiş hromatografiýasy (GPC) ýa-da ululykdan çykarylýan hromatografiýa (SEC) ulanylyp bilner.
   • Derňew: Molekulýar agram paýlanyşy polimer zynjyrynyň uzynlygy we olaryň ornuny tutýan paýlanyşyna baglylykda nädip üýtgäp biljekdigi barada düşünje berýär.
5. Gidroliz we seljeriş usullary:
   • Usul: Sellýuloza efirleriniň gözegçilik edilýän gidrolizi, soň bolsa hromatografiki ýa-da spektroskopiki derňew.
   • Derňew: Gözlegçiler belli bir ornuny saýlap gidrolizlemek arkaly, selýuloza zynjyryndaky ornuny tutýanlaryň ýerleşişine we ýerleşişine düşünmek üçin emele gelen bölekleri seljerip bilerler.
6. Köpçülik spektrometri:
   • Usul: MALDI-TOF (Matrix-Assisted Laser Desorption / Ionization Time-of-Uçuş) ýaly köpçülikleýin spektrometriýa usullary, molekulýar düzümi barada jikme-jik maglumat berip biler.
   • Derňew: Köpçülik spektrometri, sellýuloza efirleriniň birmeňzeşligi barada düşünje berip, aýry-aýry polimer zynjyrlarynda ornuny tutýanlary paýlap biler.
7. Rentgen kristalografiýasy:
   • Usul: rentgen kristalografiýasy sellýuloza efirleriniň üç ölçegli gurluşy barada jikme-jik maglumat berip biler.
   • Derňew: Sellýuloza efirleriniň kristal sebitlerinde ornuny tutýanlaryň ýerleşişi barada düşünje berip biler.
8. Hasaplama modelleri:
   • Usul: Molekulýar dinamikanyň simulýasiýalary we hasaplaýyş modelleri, ornuny tutýanlaryň paýlanyşyna teoretiki düşünje berip biler.
   • Derňew: Sellýuloza efirleriniň molekulýar derejesinde özüni alyp barşyny simulirlemek bilen, gözlegçiler ornuny tutýanlaryň paýlanyşyna we özara täsirleşmegine düşünip bilerler.

Sellýuloza efirlerinde ornuny paýlamagy seljermek, köplenç tejribe usullarynyň we teoretiki modelleriň utgaşmasyny öz içine alýan çylşyrymly mesele. Usuly saýlamak, gyzyklanmanyň aýratyn ornuny tutýan we derňew üçin zerur jikme-jiklik derejesine baglydyr.