Sellýuloza efir himiki üýtgemeler arkaly tebigy sellýulozadan ýasalan sintetiki polimerdir. Sellýuloza efir tebigy sellýulozanyň emele gelmegidir. Sellýuloza efiriniň önümçiligi sintetiki polimerlerden tapawutlanýar. Onuň iň esasy materialy, tebigy polimer birleşmesi bolan sellýuloza. Tebigy sellýuloza gurluşynyň aýratynlygy sebäpli, sellýulozanyň özi eterifikasiýa serişdeleri bilen täsir edip bilmeýär. Şeýle-de bolsa, çişme serişdesini bejermekden soň molekulýar zynjyrlar bilen zynjyrlaryň arasyndaky güýçli wodorod baglanyşyklary ýok edilýär we gidroksil toparynyň işjeň çykmagy reaktiw aşgar sellýuloza bolýar. Sellýuloza efirini alyň.
Taýýar garyndy minomda, sellýuloza efiriniň goşmaça mukdary gaty az, ýöne çygly minomyň işleýşini ep-esli gowulaşdyryp biler we bu howanyň gurluşyk işine täsir edýän esasy goşundydyr. Dürli görnüşdäki sellýuloza efirleriniň ýerlikli saýlanylmagy, dürli ýapyşyklygy, dürli bölejikleriň ululyklary, dürli ýapyşyk derejesi we goşmaça mukdarlar gury poroşokdan ýasalan önümiň gowulaşmagyna oňyn täsir eder. Häzirki wagtda köp sanly haly önümleri we gipsli minomlar suwy saklamagyň pes derejesine eýe bolup, birnäçe minut durandan soň suw çüýşesi aýrylar.
Suwuň saklanmagy, metil sellýuloza efiriniň möhüm ýerine ýetirijisidir, şeýle hem köp gury garyndy garyndy öndürijileriniň, esasanam ýokary temperaturaly günorta sebitlerinde öndürijileriň üns berýän ýerine ýetirijisidir. Gury garyndy garyndysynyň suwuň saklanmagyna täsir edýän faktorlara goşulan MC mukdary, MC-iň ýapyşygy, bölejikleriň inçe bolmagy we ulanyş gurşawynyň temperaturasy degişlidir.
Sellýuloza efirleriniň häsiýetleri ornuny tutýanlaryň görnüşine, sanyna we paýlanyşyna baglydyr. Sellýuloza efirleriniň klassifikasiýasy hem ornuny tutýanlaryň görnüşine, eterifikasiýa derejesine, çözülişine we amaly aýratynlyklaryna esaslanýar. Molekulalar zynjyrynyň ornuny tutýanlaryň görnüşine görä, ony birmeňzeş we garyşyk efirlere bölmek mümkin. Adatça ulanýan MC birmeňzeş, HPMC garyşyk efir. Metil sellýuloza efir MC, tebigy sellýulozanyň glýukoza birligindäki gidroksil topary metoksi bilen çalşylandan soň önümdir. Gurluş formulasy [COH7O2 (OH) 3-h (OCH3) h] x. Gurluşdaky gidroksil toparynyň bir bölegi metoksi topary, beýleki bölegi gidroksipropil topary bilen çalşyrylýar, gurluş formulasy [C6H7O2 (OH) 3-mn (OCH3) m [OCH2CH (OH) CH3] n] x Etil metil sellýuloza efir HEMC, bular bazarda giňden ulanylýan we satylýan esasy görnüşlerdir.
Çekişme nukdaýnazaryndan ony ion we ion däl diýip bölmek mümkin. Suwda erän ion däl sellýuloza efirleri esasan iki seriýaly alkil efirlerinden we gidroksiýalkil efirlerinden durýar. Ion CMC esasan sintetiki ýuwujy serişdelerde, dokma çap etmekde we boýamakda, azyk we ýag gözleginde ulanylýar. Ion däl MC, HPMC, HEMC we ş.m. esasan gurluşyk materiallarynda, lateks örtüklerinde, dermanlarda, gündelik himiki serişdelerde we ş.m. ulanylýar, galyňlaşdyryjy, suw saklaýjy, stabilizator, dispersant we film emele getiriji serişde hökmünde ulanylýar.
Sellýuloza efiriniň suwuň saklanmagy: Gurluşyk materiallary, esasanam gury poroşok haly önümçiliginde, sellýuloza efirini çalşyp bolmajak rol oýnaýar, esasanam ýörite minom (üýtgedilen minom) önümçiliginde ol aýrylmaz we möhüm komponentdir. Suwda erän sellýuloza efiriniň minomda möhüm roly esasan üç tarapdan ybarat:
1. Ajaýyp suw saklamak ukyby
2. Howanyň yzygiderliligine we diksotropiýa täsiri
3. Sement bilen täsir.
Sellýuloza efiriniň suw saklaýyş täsiri esasy gatlagyň suwuň siňdirilmegine, howanyň düzümine, minom gatlagynyň galyňlygyna, howanyň suw islegine we gurulýan materialyň kesgitlenen wagtyna baglydyr. Sellýuloza efiriniň suwuň saklanmagy, sellýuloza efiriniň ergininden we suwsuzlanmagyndan gelýär. Hemmämiziň bilşimiz ýaly, sellýuloza molekulýar zynjyrynda köp gidratly OH toparlary bar bolsa-da, suwda eräp bilmeýär, sebäbi sellýuloza gurluşy ýokary kristallylyk derejesine eýe. Diňe gidroksil toparlarynyň gidrasiýa ukyby, güýçli wodorod baglanyşyklaryny we van der Waals molekulalarynyň arasyndaky güýçleri ýapmak üçin ýeterlik däl. Şonuň üçin diňe çişýär, ýöne suwda eremeýär. Molekulýar zynjyryň ornuny tutanda, diňe bir ornuny tutýan wodorod zynjyryny ýok etmän, eýsem goňşy zynjyrlaryň arasynda birleşmegi sebäpli, wodorod baglanyşygy hem ýok edilýär. Ornuny tutýan adam näçe uly bolsa, molekulalaryň arasyndaky aralyk şonça-da köp bolar. Aralyk näçe uly bolsa. Wodorod baglanyşyklaryny ýok etmegiň täsiri näçe köp bolsa, sellýuloza efirleri sellýuloza paneli giňelip, ýokary ýapyşykly ergin emele gelenden soň suwda erär. Temperatura ýokarlananda polimeriň gidrasiýasy gowşaýar we zynjyrlaryň arasyndaky suw çykarylýar. Suwsuzlandyryş täsiri ýeterlik bolanda molekulalar jemlenip başlaýar, üç ölçegli tor gurluşy jelini emele getirýär we bukulýar.
Iş wagty: Dekabr-06-2022